آشنایی با ساز باغلاما
ساز باغلاما سازی ست زهی که با مضراب پلاستیکی یا سرانگشتان دست (شلپه – شرپه) نواخته میشود.ساز باغلاما هفت سیم دارد که به سه گروه سهسیم، دوسیم و دوسیم تقسیم میشود.
تاریخچه باغلاما
باغلاما و سازهای همخانوادهٔ آن در آذربایجان ایران رواج دارد. نوعی باغلامای کوچک در یونان نیز رایج است گمان میرود این ساز و سازهای همخانوادهٔ آن محصول تغییراتی هستند که روی قوپوز صورت گرفتهاست.
این ساز در کشور ترکیه یک ساز محبوب است.
نوع دیگر سازباغلاما با دسته بلندتر در ایران با نام دیوان شناخته میشود.
جنس و مواد به کار رفته در ساختمان ساز باغلاما
کاسهٔ طنینی یکپارچه (گاه ترکهای): چوبهای پروانه، عرعر و ماهون.
صفحه: چوب صنوبر، چوبهای دیگر.
دستانها: سیم نایلونی.
خرک:شاخ، استخوان، عاج فیل، چوبهای سخت.
وترها:زه یا موی دم اسب (در قدیم)، سیم فولادی.
شیطانک و سیمگیر:شاخ، استخوان، عاج فیل، چوبهای سخت.
مضراب: چوب یا پوست درخت گیلاس یا آلبالو (در قدیم). شاخ، پر غاز و پلاستیک نرم.
تکنیکهای اجرایی ساز باغلاما و سازهای هم خانوادهاش
تکنیکهای اجرایی این ساز در کشور ترکیه نسبتا پیچیده، ولی در ایران سادهتر است.
در ایران روی ردیفهای اول، دوم و سوم وترها انگشت گذاری میشود، ولی انگشت گذاری بیشتر روی وترهای اول و ملودی نیز روی سیمهای ردیف اول اجرا میشود. نوازنده برای گرفتن وترهای ردیف سوم نیز از انگشت شست دست چپ استفاده میکند.
کاربردهای ساز باغلاما
این ساز در موسیقی محلی ترکی، موسیقی آذری، موسیقی کردی، موسیقی کلاسیک عثمانی، موسیقی آشوری، بخشهایی از موسیقی سوریه، موسیقی ارمنی و گاها در عراق و کشورهای بالکان استفاده میشود.
همچنین این ساز هم در تکنوازیها و هم در کنار آواز و دیگر سازها در ارکستر مورد استفاده قرار میگیرد.