آرشه ویولن چیست

آرشه ویولن چیست

آرشه یا کَمانه وسیله‌ای است که از آن برای نواختن سازهای زهی استفاده می‌شود. که شامل یک چوب است که به دو سر آن موی دُم اسب متصل شده‌است. موها در نوک آرشه با قطعه‌ای از جنس عاج یا استیل به چوب آرشه می‌چسبند. در ته آرشه قطعه‌ای به نام موگیر، که از چوب و صدف ساخته شده، کشیدگی موهای آرشه را تنظیم می‌کند. موگیر با پیچ به چوب آرشه متصل می‌شود.

ویولنیست های مبتدی به اندازه ی حرفه ایها به انتخاب آرشه ویولن درجه یک حرفه ای توجه نمیکنند. جالب است بدانید استفاده از یک آرشه خوب و مرغوب به اندازه یک ویولن با کیفیت، در کیفیت صدای نهایی اجرای نوازنده اهمیت دارد. جنس چوب آرشه، خاصیت ارتجاعی آن، وزن، کیفیت ساخت، جنس مو و … از عواملی هستند که تاثیر زیادی در کیفیت صدای نوازندگی ما می‌گذارند. آرشه ابزار تولید صدا و ایجاد ارتعاش در سیم‌های ویولن است و باید کیفیتی متناسب با ساز داشته باشد.

تاریخچه آرشه

تاریخچهٔ استفاده از آرشه به‌طور قطع مشخص نیست. در یونان باستان نامی و تصویری از آرشه وجود ندارد، اگرچه قرنها در اروپا یونان را خاستگاه آرشه می‌دانستند.

این اشتباه به علت ترجمه اشتباه مضراب به آرشه حاصل شده بود است. قدیمی ترین تصویر از آرشه در یک کتاب مذهبی در اسپانیا از قرن ۱۱ میلادی به دست آمده است. اما قدیمی ترین نام از آرشه در یک سفرنامه به زبان عربی یافت شده. در سفرنامه‌ای که برای خلیفه هارون الرشید نوشته شده نوازندگان رومی در حال نواختن‌سازی با یک کمان گزارش شده‌اند.

خوارزمی نیز پیش از آن در کتاب مفاتیح العلوم در قرن ۱۰ میلادی ذکر کرده که در خراسان رباب را با آرشه می‌نوازند. این گزارش می‌تواند ثابت کند که نوازندگی با آرشه خیلی پیشتر از این گزارش رواج داشته. 

آثاری نیز در چین باستان به استفاده از آرشه اشاره دارند که صحت آن‌ها قطعی نیست. یک تئوری در این باره می‌گوید که استفاده از آن در چین آغاز شده، بعد به ایران و روم و بیزانس رسیده و از آنجا از آفریقای شمالی به اسپانیا رسیده‌است.

تئوری دیگر می‌گوید که استفاده از کمانه در چهار مرکز چین، ایران، بیزانس و اسپانیا مستقل از هم در حدود قرن‌های ۹ و ۱۰ میلادی شکل گرفته‌است. هیچ‌کدام از این دو تئوری تاکنون به اثبات نرسیده‌اند.

نکاتی در مورد موی آرشه ویولن:

برای کیفیت بالا، موی آرشه باید از موی اسب سفید باشد وگرنه پروسه ی تغییر رنگ-مثلا سفیدکردن- آن را ضعیف میکند. موها در نوک آرشه با قطعه‌ای از جنس عاج یا استیل به چوب آرشه می‌چسبند. در ته کمانه قطعه‌ای به نام موگیر که از چوب و صدف ساخته شده، کشیدگی موهای آرشه را تنظیم می‌کند. موگیر با پیچ به چوب آرشه متصل می‌شود.در  آرشه های فیبر مصنوعی هم از موهای باکیفیت مصنوعی -مثل coruss ساخت فرانسه- استفاده میکنند.

آرشه هشت پر (هشت ضلعی) یا گرد؟

آرشه هشت ضلعی یا به اصطلاح هشت‌پر به کمانه ای گفته می‌شود که چوب آن از ابتدا تا انتها به شکل یک هشت ضلعی تراشیده شده است. بسیاری از استادان مشهور فرانسوی که سال‌های زیادی در ساخت آن تجربه دارند، به ندرت آرشه هشت ضلعی می‌سازند. 

حتی امروزه اغلب استادان، آن را به صورت گرد می‌سازند. با این وجود برخی خریداران همچنان تمایل به خرید آرشه هشت ضلعی دارند. اگر دو نوع آن را که از چوب یکسانی ساخته شده‌ا‌ند را با یکدیگر مقایسه کنیم، آرشه هشت‌ضلعی سخت‌تر از آرشه گرد است و این ویژگی به صدای نهایی ساز هم منتقل می‌شود. 

صدایی سخت، تک بعدی و فاقد نوانس لازم. از طرفی آرشه هشت‌ضلعی کمی گرانتر است. شاید یکی از دلایلی که معمولا افراد آرشه هشت‌پر را بهتر می‌دانند قیمت بیشتر آن‌ها است.

چند نکته برای خرید آرشه ویولن:

اگر میخواهید یک آرشه منحصر به فرد بخرید، ویولن و آرشه ی فعلی خود را بیاورید و آنها را امتحان کنید. با اینکار تفاوت آرشه ی قبلی و جدید را متوجه میشوید و همچنین تفاوت صدا و راحتی آنها را تشخیص میدهید. از فروشنده بخواهیدتا برای چند هفته آرشه را قرض کنید و به خانه ببرید تا تفاوت را احساس کنید و آن را به مربی یا دیگر فروشگاه های ویولن نشان دهید تا از کیفیت، صحت و عدم انجام تعمیرات در گذشته- که ارزش آن را کم میکند- اطمینان حاصل کنید. همچنین یک ضمانت یا گارنتی معتبر از فروشنده دریافت کنید.